S.M. MARGARITA GABRIELA MARIA CEBULA CSSE

Nysa

Rozwój kultu i znaki pośrednictwa

bł. Marii Luizy Merkert 

Cz. 2 

2. Beatyfikacja i rozwój kultu publicznego (2007-2012)

Zgodnie z decyzją Ojca Świętego Benedykta XVI obrzędom beatyfikacji w Nysie w dniu 30 września 2007 r. przewodniczył Kardynał José Saraiva Martins, prefekt Kongrega­cji Spraw Kanonizacyjnych. Reprezentant Ojca Świętego odczytał List Apo­stolski, którym papież przyznał Czcigodnej Służebnicy Bożej Marii Luizie Merkert tytuł „błogosławionej” i związany z tym kult. W dniu beatyfikacji nową błogosławioną wspomniał Ojciec Święty po modlitwie Anioł Pański w Castel Gandolfo.

Ogólnodiecezjalny Dzień Wdzięczności za Beatyfikację w diecezji opolskiej przeżywano w Nysie, środę dnia 14 listopada 2007 r., w pierwszy obchód wspomnienia liturgicznego bł. Marii Luizy Merkert. Zgodnie ze wskazaniami liturgiczno-duszpasterskimi Biskupa Opolskiego we wszystkich parafiach odprawiono wieczorną Mszę św. z formularzem o nowej błogosławionej, odśpiewano uroczyste Te Deum laudamus lub zorganizowano specjalne nabożeństwo. Na zaproszenie Biskupa Opolskiego, w dniu 14 listopada 2007 r. u sarkofagu z relikwiami bł. Marii Luizy modliło się ok. 500  maturzystów z diecezji opolskiej. Młodzież odwiedziła Dom Macierzysty, gdzie otrzymała publikacje i obrazki, zobaczyła prezentację multimedialną o nowej błogosławionej.

Msze św. dziękczynne za beatyfikację połączone z uczczeniem Jej relikwii sprawowano w Polsce i za granicą w katedrach lub wyznaczonych kościołach diecezji, na terenie których pracują siostry elżbietanki. Eucharystii przewodniczyli biskupi miejsca w koncelebrze z duchowieństwem. W homilii kaznodzieje przybliżali licznie zebranym wiernym sylwetkę duchową nowej błogosławionej. Po dziękczynnych uroczystościach wierni otrzymywali broszki, obrazki z modlitwą. W kwietniu 2008 na Jasnej Górze odbyło się dziękczynne czuwanie nocne członkiń Zgromadzenia i Wspólnoty Apostolskiej św. Elżbiety.

W praktyce Kościoła beatyfikacja jest pozwoleniem na kult lokalny błogosławionego, ograniczony zazwyczaj do diecezji, zakonu, regionu czy państwa jego pochodzenia. Środowiska zainteresowane kultem nowej błogosławionej mogą się zwrócić do Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, aby uzyskać pozwolenie na wpisanie jej imienia do kalendarza liturgicznego diecezji.

2.1. Kult publiczny bł. Marii Luizy w liturgii Kościoła

Kult publiczny sprawowany jest przede wszystkim w liturgii Kościoła. We wspomnieniu liturgicznym świętujemy dzień narodzin dla nieba (dies natalis), tj. 14 listopada. Sprawowana w tym dniu Eucharystia jednoczy przede wszystkim z Panem i Mistrzem, a nie tylko błogosławioną. Hołd oddawany błogosławionej ma na celu uczczenie Jezusa Chrystusa, który w niej i przez nią działał i zwyciężał, co potwierdzają słowa św. Pawła, który pisze o sobie: „Żyję ja, ale już nie ja, żyje we mnie Chrystus” (Ga 2,20)

Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów do tej pory wydała dekrety zatwierdzające wspomnienie obowiązkowe dla diecezji opolskiej oraz wspomnienie dowolne dla archidiecezji berlińskiej, katowickiej i wrocławskiej i zezwoliła na wpisanie do kalendarza liturgicznego wymienionych diecezji. Zatwierdziła też tekst drugiego czytania Liturgii Godzin (w 15 językach) i kolektę (w 19 językach) na wspomnienie bł. Marii Luizy Merkert, dziewicy.

Kult sprawowany jest także poprzez zatwierdzone przez władze kościelne modlitwy, pieśni. Inne dostępne formy modlitwy, aktualnie będące tylko do użytku prywatnego (nabożeństwa, litanie, rozważania) powinny być poddane konsultacji i  przedłożone do zatwierdzenia (por. KL 8, 104).

Zewnętrznym wyrazem kultu są m.in. czuwania modlitewne i nabożeństwa, dni skupienia, katechezy poświęcone bł. Marii Luizie organizowane w Nysie, w parafiach diecezji i w miejscach działalności sióstr elżbietanek w Polsce i za granicą.

2.2. Cześć dla relikwii i kult wizerunków

Z kultem błogosławionej ściśle łączy się kult relikwii oraz wizerunków takich, jak: obrazy, malowidła ścienne, mozaiki, figury, płaskorzeźby, witraże (por. KL 111).

Relikwie bł. Marii Luizy Merkert zostały uroczyście wniesione do kościoła św. Jakuba w Nysie podczas beatyfikacji. W tym dniu otrzymali je również biskupi uczestniczący w uroczystości,  223 wspólnoty zakonne Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety (w Polsce, Brazylii, Boliwii, Czechach, Dani, Gruzji, Izraelu, Niemczech, Norwegii, Szwecji, Rosji, na Litwie, Ukrainie, we Włoszech; po otwarciu placówek: w Kazachstanie, Paragwaju, Palestynie, Afryce i na Węgrzech). Zaś 24 października 2007 r. relikwie otrzymał Ojciec Święty Benedykt XVI.

W diecezji opolskiej pierwsza uroczystość wprowadzenia relikwii odbyła się w kaplicy Głuchołazach, następne w parafiach: Dębska Kuźnia, Głogówek, Raszowa k. Góry św. Anny, a w kolejnych latach: do kościoła Wyższego Międzydiecezjalnego Seminarium Duchownego w Opolu i kaplicy Diecezjalnego Domu Formacyjnego w Raciborzu-Miedoni, za granicą m. in. -  Plauen na terenie Niemiec.

Odnotowano dwie peregrynacje relikwii w rodzinach: w latach 2008-2012 w Głogówku oraz w Kowalewie Pomorskim.

Dla wiernych przygotowano relikwiarzyki II stopnia z kawałkiem płótna na którym spoczywały jej doczesne szczątki i wizerunkiem (metalowe w kształcie krzyżyka) i w formie obrazka do modlitewnika. Prośby o przysłanie relikwii, medalików, obrazków, nowenn, biografii wpływają między innymi z USA, Belgii, Filipin, Hiszpanii, Ziemi Świętej i różnych stron Włoch O relikwie prosili również żołnierze Polskiego Kontyngentu udający się na misję specjalną.

Do kościołów i kaplic wprowadzono obrazy, rzeźby, witraże nowej błogosławionej Wiele obrazów znajduje się poza obiektami sakralnymi. Obraz beatyfikacyjny nawiązuje do zdarzenia z życia błogosławionej, która wracając z kościoła do domu zdjęła swoje buty i dała je  proszącej kobiecie. Inne obrazy przedstawiają błogosławioną z atrybutem chleba, w otoczeniu biednych, dzieci, przy łożu chorego - z zapaloną gromnicą.

2.3. Patronat błogosławionej

Przejawem kultu jest nadanie kaplicom i innym obiektom  imienia wyniesionej do chwały ołtarzy. W dniu pierwszego wspomnienia liturgicznego, 14 listopada 2007 r. i na terenie diecezji opolskiej – w Głuchołazach  – została erygowana kaplica pw. bł. Marii Luizy. Aktu tego dokonał abp Alfons Nossol, któremu bardzo zależy na dalszym rozwoju jej kultu. Kolejne kaplice po jej wezwaniem poświęcono poza diecezją: w Giżycku, Gnieźnie, Warszawie i w  Atyrau w Kazachstanie.

Do kultu należy również wybieranie jej za patronkę na chrzcie świętym, przyjmowanie imienia zakonnego. Błogosławioną obrano patronką grup religijnych, stowarzyszeń, organizacji. Jej imieniem nazwano domy zakonne, przedszkola, domy opieki, szpital, okno życia, budynek instytucji, ulice w Polsce i za granicą.

Z inicjatywy Biskupa Opolskiego Andrzeja Czai w Metropolii Górnośląskiej obchodzono Rok Życia Konsekrowanego (2011-2012), którego patronką obrano bł. Marię Luizę Merkert.

Na ziemi włoskiej, w Bressanone (Południowy Tyrol) od dnia beatyfikacji z wieży kościoła parafialnego p.w. św. Michała rozbrzmiewa dzwon (jeden z kurantów) noszący imię bł. Marii Luizy Merkert. Przewodnicy opowiadają zwiedzającym o osobach, których imieniem dzwony zostały nazwa­ne. Ten oryginalny pomysł, pozwala zapoznać się z życiem i świętością Śląskiej Samarytanki i przyczynia się do szerzenia jej kultu.

2.4. Kult w pobożności ludowej

Oprócz kultu bezpośrednio lub pośrednio związanego z liturgią można wyróżnić kult o charakterze prywatnym, który jednak nie pozostaje bez znaczenia dla rozwoju kultu publicznego bł. Marii Luizy. Przejawia się on w kontynuacji pielgrzymowania do miejsc, które stały się naturalnymi ośrodkami kultu. W tym miejscu warto wspomnieć liczne grupy z Diecezjalnego Domu Formacyjnego w Nysie oraz studentów pierwszego roku Wyższego Międzydiecezjalnego Seminarium Duchownego w Opolu, pielgrzymki z parafii diecezji opolskiej, gliwickiej i innych diecezji polskich, dyrektorów szkół, nauczycieli, stowarzyszeń. Pielgrzymki zagraniczne: sióstr z Norwegii, Niemiec, Włoch, pielgrzymka osób świeckich ze Szwecji. Pielgrzymka najczęściej jest związana z Eucharystią, sprawowaną przy relikwiach w bazylice św. Jakuba St. Ap. i św. Agnieszki lub w kaplicy Domu Macierzystego i połączona jest z uczczeniem jej relikwii przez wiernych. Pielgrzymi zwiedzają pokój pamięci, klasztor, a w kapitularzu odbywa się projekcja filmu o błogosławionej.

W pierwszą rocznicę beatyfikacji (2008) Arcybiskup Alfons Nossol poświęcił tablicę pamiątkową na Domu Macierzystym. Natomiast w  trzecią rocznicę beatyfikacji (2010 r.) Biskup Opolski Andrzej Czaja poświęcił i uroczyście otworzył 13 km szlak „Śladami Marii Luizy Merkert, który w Śródmieściu przeszedł wraz z ponad 400 osobową grupą wiernych. Biskup zachęcił do naśladowania Śląskiej Samarytanki słowami: „Niech On służy nam wszystkim i siostrom elżbietankom, i kapłanom, i wiernym w podejmowaniu ciągle od nowa tego kroczenia za Jezusem, tak jak Błogosławiona. Niech ten szlak oznaczony konkretnymi tablicami z brązu i myślami Błogosławionej, przyczynia się do tego, że nasze życie, nasza droga życia, będzie też takim pięknym szlakiem miłości do Boga i naszych bliźnich”.

Na szlaku znajduje się szesnaście tablic z brązu z jej sentencjami i faksymiliami podpisu. Tablice ufundował UMiG w Nysie wdzięczny za „wielkie człowieczeństwo” córy tego miasta i za otrzymane przez jej wstawiennictwo łaski. Dnia 14 listopada każdego roku w modlitewno-refleksyjnym skupieniu szlak przemierzają wierni z zapalonymi świecami. W czasie wakacji i niedzielne popołudnie czynią to rodziny z dziećmi, grupy pielgrzymkowe, a także rowerzyści,  harlejowcy na swoich jednośladach. Coraz częściej przychodzą do Domu Macierzystego o potwierdzenie w książeczce pielgrzyma, w związku z czym przygotowano specjalną pieczęć związaną z szlakiem błogosławionej.

Zgodnie z duchem Soboru Watykańskiego II święci i pielgrzymki do związanych z nimi miejsc nie należą wyłącznie do jednego narodu. Dziesiątki lat liczące pielgrzymowanie do Śląskiej Samarytanki przyjmuje wyraźnie charakter międzynarodowy i pełni funkcję integracyjną, a w rodzinnym mieście błogosławionej i w Domu Macierzystym pielgrzymi przyjęci życzliwie, serdecznie i w atmosferze przyjaźni, czują się jak w domu, u siebie. Utworzenie nowego szlaku pielgrzymkowego, który dodatkowo łączy się z odnowionym starym szlakiem ku Santiago de Compostela jest szansą dla nowej ewangelizacji (to już kolejny temat). W 2010 roku Nysę promowano jako „miejsce święte Opolszczyzny”.

 Błogosławionej poświęcono dwie tablice pamiątkowe na budynkach w Nysie, a w Rawiczu upamiętniono jej dwukrotny pobyt w tym mieście.

2.5. Publikacje i twórczość artystyczna o błogosławionej

Poprzez informację o świętych, błogosławionych poznaje się różne sposoby uświęcania się i drogi do osiągnięcia świętości. Twórczość artystyczna jej poświęcona może porywać ducha i stawać się przyczynkiem do przemiany życia, naśladowania, a także szukania jej wstawiennictwa w prośbach kierowanych do Boga

Kult bł. Marii Luizy rozpowszechnia się poprzez różnojęzyczną twórczość z nią związaną: publikacje, albumy, broszury wydawane przez instytucje kościelne i społeczne (w konsultacji ze Zgromadzeniem), artykuły przewodniki, foldery z mapą i wyznaczonym szlakiem, poezję, piosenki i pieśni, , pocztówki, kolorowanki i puzzle, gobeliny, szarfy i inne gadżety z jej wizerunkiem. Wznowiono druk i przetłumaczono na j. rosyjski, portugalski, szwedzki  niektóre wcześniej wydane opracowania. Postać przedstawiano na konferencjach organizowanych przez różne instytucje, nagrano słuchowiska i audycje radiowe,  telewizyjne, filmy na DVD, opracowano stronę internetową, zorganizowano konkursy, w Domu Macierzystym otwarto pokój pamięci wzbogacony o nowe pamiątki.

Duży wpływ na poznanie postaci mają konkursy plastyczne inspirowane jej życiem i poświęceniem. Mają one zasięg diecezjalny, międzyszkolny, powiatowy i rozstrzygany jest w kategoriach prac plastycznych wśród dzieci szkół podstawowych, młodzieży szkół gimnazjalnych. Zainteresowanie konkursem sprawia, że coraz więcej osób zapoznaje się z postacią Błogosławionej i równocześnie szerzy jej sławę w swoim środowisku. Uczniowie biorą udział w różnych projektach szkolnych, w których przedstawiają postać bł. Marii Luizy (opracowania, filmiki, strona internetowa poświęcona Matce Marii Merkert, która była dostępna w latach 2003-2011).

W tym opracowaniu nie sposób wyliczyć wszystkie inicjatywy podejmowane przez duszpasterzy zarówno w Nysie jak i w innych parafiach diecezji opolskiej i poza jej granicami.

Wdzięczne wspomnienie należy się także władzom samorządowym miasta, gminy, powiatu i województwa oraz nyskiej społeczności, dorosłym, młodzieży i dzieciom. To dzięki ich pomysłom i zaangażowaniu powstaje wiele ciekawych inicjatyw wielbiących Boga i przybliżających Śląską Samarytankę, m. im. kartki pocztowe z okolicznościową pieczęcią Poczty Polskiej w dniu beatyfikacji, wystawy, koncerty, sztuki, spektakle teatralne i spektakle ulicami miasta. Mennica Państwowa w Warszawie wybiła monety (nyskie dukaty z wizerunkiem Błogosławionej na tle Domu Macierzystego), które były w obiegu oraz srebrne dukaty pamiątkowe. Warto też odnotować, że w styczniu 2009 r. delegacja z Nysy brała udział w Międzynarodowym Festiwalu Pielgrzymek w Rzymie. Pani Burmistrz Jolanta Barska przedstawiła w Radiu Watykańskim postać bł. Marii Luizy, jej kult i pielgrzymki do grobu.

W 2012 r. podczas diecezjalnych obchodów Światowego Dnia Młodzieży (Niedziela Palmowa) Biskup Andrzej Czaja  w specjalnym komunikacie zaprosił młodzież m.in. do Nysy na wspólne świętowanie połączone ze spektaklem: Bohaterowie wielkiego człowieczeństwa, w który aktorzy Teatru A z Gliwic zaprezentowali m.in. postać bł. Marii Luizy Merkert. Nawiązując do hasła Dnia Młodzieży – biskup opolski wskazał na Marię Luizę jako wzór godny naśladowania, zachęcając do modlitwy przez jej wstawiennictwo o powołania do służby w Kościele.